Ons kennisprogramma is de ruggengraat van ons Centre of Expertise. Hierin hebben we vastgelegd naar welke onderwerpen we onderzoek doen, hoe we dat onderzoek uitvoeren en hoe we hiermee een bijdrage leveren aan het onderwijs, de beroepspraktijk en relevante maatschappelijke transities. Het vertrekpunt van ons kennisprogramma is de Ambitie 2025 van Avans, waarin de hogeschool vier zwaartepunten voor onderzoek heeft aangewezen. Voor ons Centre of Expertise is dat zwaartepunt -zoals onze naam al zegt- ‘Brede welvaart en nieuw ondernemerschap’.
Kennisprogramma op hoofdlijnen
Centrale vraagstelling
Het centrale vraagstuk van ons kennisprogramma is “Kunnen we het bestaande economisch systeem en het ondernemerschap zó organiseren dat zij samen bijdragen aan de overgang naar een rechtvaardiger verdeling van de welvaart en het welzijn van al het leven op aarde, en ervoor zorgen dat de aarde nog vele generaties na ons kan voorzien in de behoeften van mensen, planten en dieren?”. We maakten bij het formuleren van deze onderzoeksvraag een belangrijke keuze, namelijk om twee begrippen te combineren: ‘brede welvaart’, en ‘nieuw ondernemerschap’. Dat doen we omdat wij denken dat de transitie naar brede welvaart alleen gemaakt kan worden als we ook op een andere manier gaan ondernemen. Daarom willen we deze twee onderwerpen in samenhang met elkaar onderzoeken. Op die manier kunnen we inzicht krijgen in het ondernemend vermogen van alle verschillende partijen in de economie en kunnen we tegelijkertijd inzoomen op nieuwe vormen van economie, ondernemerschap en ondernemingen.
Twee programmalijnen
Om het antwoord op onze centrale onderzoeksvraag te vinden, volgt ons kennisprogramma diezelfde twee lijnen van Brede welvaart en Nieuw ondernemerschap. Langs deze twee lijnen onderzoeken we vanuit onze lectoraten van de ene kant welke mechanismen het huidige economische systeem in stand houden, en van de andere kant hoe deze doorbroken kunnen worden. We doen daarbij specifiek onderzoek naar 1) systeemverandering en kantelpunten; 2) bewustwording en gedragsverandering; 3) waardecreatie en beprijzing; en 4) hoe deze drie aspecten elkaar beïnvloeden. Zowel voor mensen en organisaties (micro), als binnen sectoren en instituties (meso) als op het niveau van het totale systeem (macro).
Praktijkgericht en co-creatief
Vanuit onze lectoraten geven we invulling aan de twee programmalijnen. Dat doen we met onderzoek dat praktijkgericht is. Dit betekent dat we met ons onderzoek vraagstukken uit de dagelijkse praktijk willen oplossen. We doen onderzoek om het bestaande beter te doen, de transitie naar het nieuwe te maken en te verkennen wat dat nieuwe kan zijn. Via ons kennisprogramma verbreden we afzonderlijke onderzoeksresultaten naar kennis die gedeeld en doorgegeven kan worden, en naar voorstellen voor economische, sociale en ecologische veranderingen die bijdragen aan het realiseren van brede welvaart. Als onderzoekers maken we ook zelf deel uit van het economische systeem dat we onderzoeken. Dat betekent dat we ook onze eigen manier van onderzoek doen kritisch onder de loep moeten nemen. Aan de ene kant onderzoeken we hoe economie en ondernemen nu werken en verbeterd kunnen worden en aan de andere kant onderzoeken we hoe ondernemen en de economie zouden kunnen werken. Bij beide vraagstellingen wordt het perspectief van wat dan verbetering of vernieuwing is, altijd beïnvloed door ethische en culturele afwegingen. Daarom doen wij ons onderzoek co-creatief en democratisch: samen met onze partners.
Programmalijn Brede welvaart
Er zijn veel verschillende definities van de begrippen welvaart, welzijn en welbevinden in de economische context. Wij gebruiken voor ons onderzoek in de programmalijn Brede welvaart de definitie van Nobelprijswinnaar en econoom Amartya Sen: In een sociaal en ecologisch rechtvaardige samenleving heeft “iedereen de vrijheid om te kiezen wat welzijn voor hem/haar/hen is en de mogelijkheden om dat zelf te realiseren.” We doen dit omdat wij vrijheid van handelen, ondernemen en ondernemerschap centraal stellen in ons onderzoek. Ondernemerschap in al haar vormen en verschijningen speelt een belangrijke rol in het kunnen ontplooien van activiteiten die een bijdragen leveren aan de brede welvaart van de samenleving.
Het eerste doel van de programmalijn Brede welvaart is te onderzoeken welke interpretaties van het begrip ‘brede welvaart’ leven bij verschillende stakeholders, en hoe die interpretaties verbonden kunnen worden aan mogelijke alternatieve economieën. Het tweede doel is het onderzoeken van bestaande en opkomende economische systemen (die niet per se leiden tot brede welvaart) en verkennen van alternatieven die wél streven naar brede welvaart.
Programmalijn Nieuw ondernemerschap
Ook voor de concepten ‘ondernemen’ en ‘ondernemerschap’ bestaan verschillende interpretaties. In onze onderzoeken betekent ‘nieuw ondernemerschap’ dat wij met ons praktijkonderzoek met en voor (potentiële) ondernemers een nieuw en onbekend gebied betreden, waarin gezamenlijk de directe spelers, betrokkenen, activiteiten, gedragingen, systemen en structuren in en rondom de organisatie worden verkend. Het doel daarvan is ze te begrijpen en in lijn te brengen met een gemeenschappelijke holistische visie op brede welvaart en de bijbehorende doelen.
Binnen deze programmalijn onderzoeken we onder meer hoe vernieuwing naar een vorm van brede welvaart plaatsvindt in formele en informele organisaties en samenwerkingsverbanden; hoe een organisatie of samenwerkingsverband ook economische welvaart blijft creëren wanneer de focus komt te liggen op brede welvaart; en wat de uitgangspunten zijn om in een economie van brede welvaart te ondernemen.